Đánh giá ngôn ngữ trong văn bản khoa học tiếng Việt: kết quả bước đầu

Công trình lý luận về văn bản khoa học ở Việt Nam chưa nhiều, và mặc dù đã có rất nhiều quy định về văn bản khoa học, nhưng cách viết, cách diễn đạt thế nào, trình bày nội dung của văn bản khoa học bằng ngôn ngữ ra sao là những vấn đề chưa được nghiên cứu thấu đáo để đưa ra hướng dẫn tỉ mỉ. Vì thế, văn bản khoa học tiếng Việt còn tồn tại một số khiếm khuyết, và chưa hoàn toàn đáp ứng tiêu chuẩn chung quốc tế. Nghiên cứu này tiến hành khảo sát 01 luận văn, 16 luận án cùng 16 tóm tắt luận án, 90 bài báo trên một số tạp chí, và trên 300 báo cáo hội nghị hội thảo về ngôn ngữ học nói chung và một số ngành khoa học xã hội & nhân văn liên quan nhằm xác định đó là những khiếm khuyết gì về mặt ngôn ngữ. Các văn bản này đều được lựa chọn ngẫu nhiên. Căn cứ vào các quy định hiện hành về văn bản khoa học, đặc điểm phong cách khoa học theo đề xuất của Hữu Đạt (2011), Olaniyan (2014), và Nguyễn Thị Minh Tâm & Ngô Hữu Hoàng (2017), ba tiêu chí đánh giá tập trung vào tiêu đề, tóm tắt, và cách sử dụng ngôn ngữ trong nội dung văn bản khoa học. Kết quả khảo sát bước đầu cho thấy 2 vấn đề lớn trong văn bản khoa học tiếng Việt là: (i) tiêu đề và tóm tắt không cung cấp đầy đủ thông tin cần yếu hoặc không tương thích với nội dung; (ii) sử dụng ngôn ngữ chưa đúng ngữ vực, chưa phù hợp với đối tượng độc giả mà văn bản khoa học hướng đến. Kết quả này, cùng với những nghiên cứu tiếp theo về văn bản khoa học, sẽ đóng góp những tư liệu lý luận và thực tiễn quan trọng để xây dựng tài liệu hướng dẫn hữu ích về cách viết văn bản khoa học tiếng Việt sao cho đầy đủ, chất lượng và theo kịp chuẩn mực quốc tế.

Powered by Froala Editor