“Tiếng Việt từ TK 17: cách dùng đã, đã đã, nên tật, đã tật” (phần 34) Kỳ 1 Nguyễn Cung Thông
Phần này bàn về cách dùng đã, đã đã, đã tật và làm đã, đã làm vào thời LM de Rhodes đến truyền đạo. Đây là lần đầu tiên cách dùng này hiện diện trong tiếng Việt qua dạng con chữ La Tinh/Bồ (chữ quốc ngữ). Ngoài các bản Nôm của LM Maiorica ghi ở đoạn sau, tài liệu tham khảo chính của bài viết này là bốn tác phẩm của LM de Rhodes soạn Powered by Froala Editor
NGUYỄN DU ĐÃ LÀM GÌ KHÁC THANH TÂM TÀI TỬ TRONG ĐOẠN TRÍCH “THÚY KIỀU BÁO ÂN BÁO OÁN”?
Sau này, thời gian đọc, ngẫm nghĩ “Truyện Kiều” nhiều, lại có dịp đọc kĩ “Kim Vân Kiều” tôi mới tin là các vị theo xu hướng thứ hai có cơ sở. Để củng cố niềm tin này, tôi tự tìm hiểu và so sánh các đoạn trích tiêu biểu, các nhân vật chính, các chi tiết quan trọng của Nguyễn Du và Thanh Tâm Tài Tử. Dưới đây chỉ nói về đoạn Kiều báo ân báo oán. Powered by Froala Editor
TRỞ LẠI BẢN DỊCH BÀI THƠ “MỘ” (CHIỀU TỐI) CỦA HỒ CHÍ MINH Vũ Nho
Cả anh Hữu Đạt và anh Hoàng Tuấn Công đều bỏ qua chữ “than” mà cụ Nam Trân đã thêm vào. Nguyên tác “lô dĩ hồng” chỉ có nghĩa là lò đã đốt, lò đã nhóm. Mà nhóm bằng củi hay bằng lá khô, hoặc bằng thứ gì thì không rõ. Không có gì chắc là nhóm bằng than! Vậy là người dịch đã thêm chữ “than” vào để cho câu thơ thuận vần, cũng như đã thêm chữ “tối”. Powered by Froala Editor
CÒN PHẢI LÀM NHIỀU VIỆC VỀ VĂN HỌC CHO LỊCH SỬ Phùng Văn Khai
Nhà văn Phùng Văn Khai: Đối với tôi, sáng tác đã, đang và sẽ công bố chỉ có ở ba mảng: Đề tài chiến tranh; Đề tài nông thôn và Đề tài lịch sử. Lịch sử cũng là lịch sử chiến tranh. Nông thôn cũng là nông thôn từng đớn đau dằn vặt trong chiến tranh. Tôi viết khá thoải mái mà không lệ thuộc vào một kế hoạch cụ thể nào. Tôi có thể vừa viết tiểu thuyết vừa viết truyện ngắn các đề tài khác nhau theo nhu cầu của bản thân. Powered by Froala Editor
BẢN SẮC VĂN HÓA VIỆT TRONG TIỂU THUYẾT LỊCH SỬ CỦA PHÙNG VĂN KHAI
Với bộ ba tiểu thuyết này, Phùng Văn Khai đã có cú “lội ngược dòng” lịch sử trên phương diện thi pháp thể loại. Việc trở lại với một trong những hình thức “nguyên thủy” của tiểu thuyết là chương hồi là hướng tiếp cận khá thú vị và đầy bất ngờ của Phùng Văn Khai. Tiểu thuyết chương hồi với đặc trưng cơ bản là diễn tiến cốt truyện tuân theo thời gian tuyến tính có thể giúp bạn đọc tiếp thu tác phẩm dễ dàng hơn trong bối cảnh nhịp sống xã hội đang ngày càng hối hả, gấp gáp như hiện nay. Tuy nhiên đây không phải là vấn đề đáng quan tâm nhất trong tiểu thuyết lịch sử Phùng Văn Khai. Powered by Froala Editor
“Tiếng Việt từ TK 17: cách dùng nghỉ ... nghỉ làm” phần 33 ( kỳ 2) Nguyễn Cung Thông
Phần trên bàn về cách dùng nghỉ và chưa đi sâu vào ngữ pháp: thí dụ như câu nói (khẩu ngữ) "của cải thường thôi ~ tài sản thường ~ tài sản bình thường/thường thường" thì Truyện Kiều (thi cú) viết "Gia tư nghỉ cũng thường thường bậc trung": so với tiếng Việt vào TK 17, các câu thường lặp lại ý bằng các đoản ngữ theo sau ý chính, nhưng cũng lặp lại ý đó. Powered by Froala Editor
“Tiếng Việt từ TK 17: cách dùng nghỉ ... nghỉ làm” phần 33 ( kỳ 1) Nguyễn Cung Thông
Chủ đề này còn cho thấy một khuyết điểm của chữ Nôm là cách đọc không chính xác vì thiếu quy ước (chuẩn hóa): dấu hỏi (nghỉ) hay dấu ngã (nghĩ) khi đọc chữ 擬, 平 đọc là bình hay bằng (td. Cao Bằng, Quảng Bình), 化 đọc là hoa, hóa hay huế chẳng hạn... Các tài liệu tham khảo chính của bài viết này là bốn tác phẩm của LM de Rhodes soạn Powered by Froala Editor
“Tiếng Việt từ TK 17: nên mười tuổi và nên hoa” phần 32 (kỳ 6)
Trong một bài báo của vnexpress (6/11/2018) "Hà Nội 10 năm sửa ngọng 'l, n' chưa thành công" cho thấy khảo sát mới nhất của Trường Tiểu học thị trấn Phú Xuyên vào tháng 4/2018 với 12 giáo viên (chiếm 25%), 338 học sinh (chiếm 30%) phát âm ngọng. Điều đáng chú ý là sau 10 năm tỷ lệ ngọng của giáo viên Tiểu học Phú Xuyên vẫn là 25%! Rõ ràng là các chương trình chữa ngọng như vậy đã không tìm ra và giải quyết được nguyên nhân gốc Powered by Froala Editor